Từ trước đến nay khi nghe lá ngón ai cũng hoảng sợ vì chúng có thể gây chết người nhưng đối với vùng Mường So (Lai Châu) đây lại là một đặc sản hấp dẫn. Vì thực ra lá ngón có hai loại: có độc và không có độc.
Từ bao đời nay, lá ngón luôn là cái tên khiến nhiều người sợ hãi vì độ “độc hại” của chúng. Khi nói đến loại thực vật này, ai cũng rùng mình bởi chỉ cần ăn 2 – 3 lá thôi cũng đủ “gặp tử thần” khi chất độc ngấm vào cơ thể.
Nhưng có một sự thật rất… lạ đời là ở vùng Mường So (Lai Châu), người ta lại chế biến lá ngón thành nhiều món ăn hấp dẫn và thậm chí còn trở thành đặc sản nữa đấy.
Theo lời những người lớn tuổi ở đây kể lại, lá ngón có hai loại: có độc và không có độc. Thực chất, cây lá ngón không độc đã được phát hiện từ rất lâu và được người dân nơi đây ươm trồng tại vườn để chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Thế nên nghe tên lá ngón thì sợ độc, nhưng thực chất loại lá ngón để chế biến món ăn thì không hề có độc nên chẳng có vấn đề gì cả.
Nguồn gốc của loại cây này bắt nguồn từ câu chuyện tình của đôi trai gái người Thái được người dân truyền miệng lại. Do bị gia đình cô gái ngăn cấm nên cả hai người quyết định tìm đến cái chết bằng lá ngón. Nhưng kì lạ là khi nhai thứ lá này thì họ không cảm nhận được chất độc mà ngược lại là vị ngọt ngọt, chát chát lạ lẫm. Kể từ đó, lá ngón không độc được phát hiện và trở thành loại rau xanh với nhiều công dụng trong ẩm thực.
Nhưng người ta phải quan sát thật kĩ mới nhận ra sự khác biệt của hai giống cây này vì chúng có thân leo giống nhau. Điểm đặc trưng là lá ngón không độc hình tròn và ngắn, kích thước lá to gần bằng một bàn tay.
Người ở Mường So tận dụng loại lá ngón không độc để làm thành nhiều món ăn trong bữa cơm gia đình. Kiểu truyền thống nhất là luộc hoặc nấu canh và thưởng thức như một loại rau thanh mát, ngọt bùi. Nhưng hấp dẫn nhất chính là món xào tỏi, một đặc sản nổi tiếng được người dân dùng để tiếp đãi thực khách.
Lá ngón loại không độc sau khi rửa sạch thì sẽ được xé nhỏ và vò sơ. Trên chiếc chảo đang nóng dầu, cho lá vào xào cùng tỏi rồi nêm nếm gia vị thật vừa miệng. Đĩa lá ngón xào dậy lên mùi thơm hấp dẫn cùng với độ bóng mượt đầy kích thích.
Trông ngon lành là thế nhưng đảm bảo thực khách nào cũng phải chần chừ, sợ sệt không dám gắp bởi vì còn lo lắng về độ nguy hiểm của món ăn này. Tuy nhiên, khi thưởng thức, bạn sẽ bị ấn tượng với hương vị độc đáo, khác lạ khó mà diễn tả được. Lá ngón không độc khi xào có vị chan chát, bùi bùi, nhưng đọng lại đầu lưỡi là vị ngọt ngọt và thoảng mùi thơm dịu nhẹ.
Nếu có dịp ghé thăm Tây Bắc và định thưởng thức món đặc sản này thì bạn phải thật cẩn thận, nhờ người dân có nhiều kinh nghiệm chọn mua nhé!
